-آيا زيارت امام رضا (ع) مي تواند حج فقرا باشد
-پاسخ درباره محاسبه نفس چیست؟
-پاسخ درباره عشق سازنده است یا ویرانگر ؟
-پاسخ درباره آیا طرز تلقی دنیای غرب از عشق با تصور مردم مشرق زمین از عشق تفاوت دارد؟
-پاسخ درباره اخلاق وعشق
-پاسخ درباره اخلاق مبتنی بردین به چه معناست ؟
-پاسخ درباره آسمانی شدن
-پاسخ درباره تفاوت غبطه خوردن وحسرت خوردن چیست ؟
-پاسخ درباره ورع وتقوا چه تفاوتی باهم دارند ؟
-پاسخ درباره حد و مرز خوش‌اخلاقی و خوش‌رفتاری با دیگر انسان‌ها چیست؟
-شرافت چيست و چگونه مي توانم يك زندگي شرافتمندانه داشته باشم؟(4439)
-راههاي تزكيه و تهذيب نفس چيست؟(1932)
-با توجه به معناي نفق و نفاق در لغت و اصطلاح، آيا كسي كه از مال دنيا برخوردار بوده ولي از بخشش و انفاق خودداري ميكند، منافق خواهد شد؟
(1490)
(1490)
-پاسخ درباره تفاوت غبطه خوردن وحسرت خوردن چیست ؟(1488)
-معناي لغوي و اصطلاحي دعا چيست؟(1470)
-ريشه غرور و خودبيني و راه درمان آن چيست ؟(1458)
-خود حقيقي و واقعي انسان چيست و چگونه بدست مي آيد؟(1169)
-تزكيه و تهذيب نفس چيست؟(1129)
-راه درمان غرور چيست؟(1117)
-پاسخ درباره عشق سازنده است یا ویرانگر ؟(854)
-فرق عشق مجازي و حقيقي چيست(0)
-راه جلوگيري از تكبر چيست؟(0)
-راه تحصيل اخلاص در نماز و توفيق انجام نماز شب چيست؟(0)
-آيا سكوت بهتر است يا حرف زدن؟ در چه مواردي سكوت نارواست؟(0)
-شرايط قبول شدن اعمال چيست؟(0)
-چگونه مي توان هواي نفس را كنترل نمود؟(0)
-آيا عقل نظري بدون تهذيب نفس مي تواند به مراحل عالي كشف حقيقت مي رسد(0)
-منظور از حجاب هاي نوري چيست؟(0)
-با پدر و مادرم چه رفتاري داشته باشم كه با رعايت احترام آنها استقلال خود را حفظ كنم(0)
-درمورد سوء استفاده از جهل افراد چه مي گوييد؟(0)
-فرق عشق مجازي و حقيقي چيست(0)
-راه جلوگيري از تكبر چيست؟(0)
-راه تحصيل اخلاص در نماز و توفيق انجام نماز شب چيست؟(0)
-آيا سكوت بهتر است يا حرف زدن؟ در چه مواردي سكوت نارواست؟(0)
-شرايط قبول شدن اعمال چيست؟(0)
-چگونه مي توان هواي نفس را كنترل نمود؟(0)
-آيا عقل نظري بدون تهذيب نفس مي تواند به مراحل عالي كشف حقيقت مي رسد(0)
-منظور از حجاب هاي نوري چيست؟(0)
-با پدر و مادرم چه رفتاري داشته باشم كه با رعايت احترام آنها استقلال خود را حفظ كنم(0)
-درمورد سوء استفاده از جهل افراد چه مي گوييد؟(0)
مطالب این بخش جمع آوری شده از مراکز و مؤسسات مختلف پاسخگویی می باشد و بعضا ممکن است با دیدگاه و نظرات این مؤسسه (تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج)) یکسان نباشد.
و طبیعتا مسئولیت پاسخ هایی ارائه شده با مراکز پاسخ دهنده می باشد.
کد مطلب:18794 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5
معني تقوا از ديدگاه امام علي (ع) چيست؟
مفهوم تقوا در نهج البلاغه مرادف با مفهوم پرهيز، حتي به مفهوم منطقي آن نيست. تقوا در نهج البلاغه نيرويي است روحاني كه بر اثر تمرينهاي زياد پديد ميآيد و پرهيزهاي معقول و منطقي از يك طرف سبب و مقدمه پديد آمدن اين حالت روحاني است و از طرف ديگر معلول و نتيجه آن است و از لوازم آن به شمار ميرود.
نهج البلاغه تقوا را به عنوان يك نيروي معنوي و روحي كه بر اثر ممارست و تمرين پديد ميآيد و به نوبه خود آثار و لوازم و نتايجي دارد و از آن جمله پرهيز از گناه را سهل و آسان مينمايد، طرح و عنوان كرده است:
«ذِمَّتي بِما اَقولُ رَهينَةٌ وَانَا بِهِ زَعيمٌ اِنَّ مَنْ صَرَّحْتُ لَهُ الْعِبْرُ عَمّا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ المَثُلاتِ حَجَزَتْهُ التَّقوي عَنْ تَقَحُّمِ الشُّبُهاتِ»
[همانا درستي گفتار خويش را ضمانت ميكنم و عهده خود را در گرو گفتار خويش قرار ميدهم. اگر عبرتهاي گذشته براي يك شخص آينه قرار گيرد، تقوا جلو او را از فرو رفتن در كارهاي شبههناك ميگيرد.]
تا آنجا كه ميفرمايد:
«اَلا وَاِنَّ الْخَطايا خَيْلٌ شُمُسٌ حُمِلَ عَلَيْها اَهْلُها وَخُلِعَتْ لُجُمُها فَتَقَحَّمَتْ بِهِمْ فِي النّار. اَلا وَاِنَّ التَّقوي مَطايا ذُلُلٌ حُمِلَ عَلَيْها اَهْلُها وَاُعْطوا اَزِمَّتَها فَاَوْرَدَتْهُمُ الْجَنَّةَ» (نهج البلاغه، خطبه 16)
[همانا خطاها و گناهان و زمام را در اختيار هواي نفس [قرار] دادن، مانند اسبهاي سركش و چموشي است كه لجام از سر آنها بيرون آورده شده و اختيار از كف سوار بيرون رفته باشد و عاقبت، اسبها سوارهاي خود را در آتش افكنند. و مثل تقوا، مثل مركبهاي رهوار و مطيع و رام است كه مهارشان در دست سوار است و آن مركبها با آرامش سوارهاي خود را به سوي بهشت ميبرند.]
در اين خطبه تقوا به عنوان يك حالت روحي و معنوي كه اثرش ضبط و مالكيت نفس است ذكر شده است. اين خطبه ميگويد لازمه بيتقوايي و مطيع هواي نفس بودن، ضعف و زبوني و بيشخصيت بودن در برابر محركات شهواني و هواهاي نفساني است. انسان در آن حالت مانند سوار زبوني است كه از خود اراده و اختياري ندارد و اين مركب است كه به هر جا كه دلخواهش هست ميرود. لازمه تقوا قدرت اراده و شخصيت معنوي داشتن و مالك حوزه وجود خود بودن است، مانند سوار ماهري كه بر اسب تربيت شدهاي سوار است و با قدرت و تسلط كامل آن اسب را در جهتي كه خود انتخاب كرده ميراند و اسب در كمال سهولت اطاعت ميكند.
«اِنَّ تَقْوَي اللهِ حَمَتْ اَوْلِيائَ اللهِ مَحارِمَهُ وَالْزَمَتْ قُلوبَهُمْ مَخافَتَهُ حَتّي اَسْهَرَتْ لَيالِيَهُمْ وَاَظْمَأَتْ هَواجِرَهُمْ» (نهج البلاغه، خطبه 113)
[تقوي الهي، اولياي خدا را در حمايت خود قرار داده، آنان را از تجاوز به حريم منهيات الهي بازداشته است و ترس از خدا را ملازم دلهاي آنان قرار داده است، تا آنجا كه شبهايشان را بيخواب (به سبب عبادت) و روزهايشان را بيآب (به سبب روزه) گردانيده است.]
در اينجا علي (ع) تصريح ميكند كه تقوا چيزي است كه پرهيز از محرمات الهي و همچنين ترس از خدا، از لوازم و آثار آن است. پس در اين منطق تقوا نه عين پرهيز است و نه عين ترس از خدا، بلكه نيرويي است روحي و مقدس كه اين امور را به دنبال خود دارد.
نهج البلاغه تقوا را به عنوان يك نيروي معنوي و روحي كه بر اثر ممارست و تمرين پديد ميآيد و به نوبه خود آثار و لوازم و نتايجي دارد و از آن جمله پرهيز از گناه را سهل و آسان مينمايد، طرح و عنوان كرده است:
«ذِمَّتي بِما اَقولُ رَهينَةٌ وَانَا بِهِ زَعيمٌ اِنَّ مَنْ صَرَّحْتُ لَهُ الْعِبْرُ عَمّا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ المَثُلاتِ حَجَزَتْهُ التَّقوي عَنْ تَقَحُّمِ الشُّبُهاتِ»
[همانا درستي گفتار خويش را ضمانت ميكنم و عهده خود را در گرو گفتار خويش قرار ميدهم. اگر عبرتهاي گذشته براي يك شخص آينه قرار گيرد، تقوا جلو او را از فرو رفتن در كارهاي شبههناك ميگيرد.]
تا آنجا كه ميفرمايد:
«اَلا وَاِنَّ الْخَطايا خَيْلٌ شُمُسٌ حُمِلَ عَلَيْها اَهْلُها وَخُلِعَتْ لُجُمُها فَتَقَحَّمَتْ بِهِمْ فِي النّار. اَلا وَاِنَّ التَّقوي مَطايا ذُلُلٌ حُمِلَ عَلَيْها اَهْلُها وَاُعْطوا اَزِمَّتَها فَاَوْرَدَتْهُمُ الْجَنَّةَ» (نهج البلاغه، خطبه 16)
[همانا خطاها و گناهان و زمام را در اختيار هواي نفس [قرار] دادن، مانند اسبهاي سركش و چموشي است كه لجام از سر آنها بيرون آورده شده و اختيار از كف سوار بيرون رفته باشد و عاقبت، اسبها سوارهاي خود را در آتش افكنند. و مثل تقوا، مثل مركبهاي رهوار و مطيع و رام است كه مهارشان در دست سوار است و آن مركبها با آرامش سوارهاي خود را به سوي بهشت ميبرند.]
در اين خطبه تقوا به عنوان يك حالت روحي و معنوي كه اثرش ضبط و مالكيت نفس است ذكر شده است. اين خطبه ميگويد لازمه بيتقوايي و مطيع هواي نفس بودن، ضعف و زبوني و بيشخصيت بودن در برابر محركات شهواني و هواهاي نفساني است. انسان در آن حالت مانند سوار زبوني است كه از خود اراده و اختياري ندارد و اين مركب است كه به هر جا كه دلخواهش هست ميرود. لازمه تقوا قدرت اراده و شخصيت معنوي داشتن و مالك حوزه وجود خود بودن است، مانند سوار ماهري كه بر اسب تربيت شدهاي سوار است و با قدرت و تسلط كامل آن اسب را در جهتي كه خود انتخاب كرده ميراند و اسب در كمال سهولت اطاعت ميكند.
«اِنَّ تَقْوَي اللهِ حَمَتْ اَوْلِيائَ اللهِ مَحارِمَهُ وَالْزَمَتْ قُلوبَهُمْ مَخافَتَهُ حَتّي اَسْهَرَتْ لَيالِيَهُمْ وَاَظْمَأَتْ هَواجِرَهُمْ» (نهج البلاغه، خطبه 113)
[تقوي الهي، اولياي خدا را در حمايت خود قرار داده، آنان را از تجاوز به حريم منهيات الهي بازداشته است و ترس از خدا را ملازم دلهاي آنان قرار داده است، تا آنجا كه شبهايشان را بيخواب (به سبب عبادت) و روزهايشان را بيآب (به سبب روزه) گردانيده است.]
در اينجا علي (ع) تصريح ميكند كه تقوا چيزي است كه پرهيز از محرمات الهي و همچنين ترس از خدا، از لوازم و آثار آن است. پس در اين منطق تقوا نه عين پرهيز است و نه عين ترس از خدا، بلكه نيرويي است روحي و مقدس كه اين امور را به دنبال خود دارد.
مجموعه آثار شهيد مطهري ج14 ـ سيري در نهج البلاغه صفحه: 503 الي 506
شهيد مطهري
مطالب این بخش جمع آوری شده از مراکز و مؤسسات مختلف پاسخگویی می باشد و بعضا ممکن است با دیدگاه و نظرات این مؤسسه (تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج)) یکسان نباشد.
و طبیعتا مسئولیت پاسخ هایی ارائه شده با مراکز پاسخ دهنده می باشد.